W 2022 wszystkie kredyty dla Ukraińców udzielone im przez banki w Polsce opiewały na 6,7 mld zł. Przez rok wartość zadłużenia przybyszów ze Wschodu zwiększyła się o 1/5. Największą jego część stanowiły zobowiązania zabezpieczone hipoteką. Obywatele Ukrainy rzetelniej niż Polacy obsługiwali należności względem instytucji finansowych.
Wskutek rosyjskiej znacząco zwiększyła się liczba Ukraińców przebywających w Polsce. Część z nich postanowiła osiąść w naszym kraju na dłużej. Tutaj pracują, robią biznesy i robią zakupy. Coraz większą część wydatków finansują kredytem. Widać to w danych.
Kredyty dla Ukraińców częściej na mieszkanie niż konsumpcję
Z raportu „InfoKredyt” autorstwa ZBP wynika, że na koniec września 2022 kredyty dla Ukraińców udzielone przez banki w Polsce opiewały łącznie na 6,34 mld zł. W ciągu dziewięciu miesięcy saldo zadłużenia obywateli naszego wschodniego sąsiada zwiększyło się o 1/5 (1,08 mld zł).
Największą część zobowiązań stanowiły kredyty hipoteczne (4,9 mld zł). Ich udział w portfelu był większy niż w przypadku rodzimych klientów (77 vs 72 proc.).
W porównaniu z Polakami Ukraińcy częściej zadłużali się z myślą o zakupie mieszkania niż konsumpcji i bieżących wydatkach. Świadczy o tym mniejszy udział w całym portfelu produktów takich jak:
- kredyty gotówkowe (18 vs 21 proc.),
- kredyty ratalne (2,8 vs 3,3 proc.),
- limity odnawialne w rachunku (1,2 vs 1,4 proc.),
- karty kredytowe (1,7 vs 1,9 proc.),
- pożyczki pozabankowe (0,1 vs 0,8 proc.).
Na podstawie wyników po dziewięciu miesiącach można przyjąć, że na koniec ub. r. zobowiązania obywateli wschodniego sąsiada wobec instytucji finansowych w Polsce wynosiły 6,7 mld zł. Zatem w ciągu 12 miesięcy urosły o 1,44 mld zł, tj. 27 proc.
Oznacza to, że tempo przyrostu zadłużenia obywateli Ukrainy wyhamowało względem poprzednich lat. Wcześniej (lata 2018-21) mieściło się w przedziale 38-58 proc.
Wartość portfela kredytów i pożyczek udzielonych Ukraińcom w Polsce
Rok | Portfel [mld zł] | Dynamika [proc.] |
|---|---|---|
| 2022 | 6,7* | 27%* |
| 2021 | 5,26 | 49% |
| 2020 | 3,54 | 35% |
| 2019 | 2,57 | 58% |
| 2018 | 1,62 |
Opracowanie własne. Dane: BIK
* – prognoza
Z jednej strony jest to naturalny proces. Im większy portfel kredytowy, tym mniejsze są jego przyrosty w kolejnych okresach ze względu na wyższą bazę porównawczą.
Jednak z drugiej strony w 2022 również w ujęciu nominalnym zadłużenie Ukraińców z tytułu kredytów i pożyczek (1,44 mld zł) zwiększyło się w mniejszym stopniu niż rok wcześniej (1,726 mld zł). Dlaczego tak się stało?
Prawdopodobnie z powodu znacząco wyższego oprocentowania. Z uwagi na wyższe stopy procentowe NBP kredyty dla Ukraińców podrożały tak samo jak produkty udzielane innym grupom klientów. Do tego doszła najwyższa od 1997 r. inflacja. Oba czynniki zmniejszyły zdolność kredytową konsumentów.
Nowe kredyty dla Ukraińców w 2022
W pierwszych dziewięciu miesiącach 2022 nowo udzielone kredyty dla Ukraińców opiewały na 1,8 mld zł. Jednak w rozbiciu na poszczególne rodzaje zobowiązań sytuacja była zróżnicowana.
Najbardziej zwiększyło się zainteresowanie pożyczkami pozabankowymi. Przybysze zza wschodniej granicy zaciągnęli ich łącznie na 5 mln zł. To dwukrotnie (102,5 proc.) więcej niż rok wcześniej.
O połowę (52,1 proc.), do 95 mln zł, wzrosła wartość udzielonych Ukraińcom kredytów ratalnych.
Zdecydowanie chętniej niż w 2021 zawierali oni także umowy o kredyt gotówkowy. W tym przypadku dynamika wyniosła 21 proc., a wartość sprzedaży osiągnęła poziom 568 mln zł.
Natomiast w pozostałych kategoriach nastąpił regres. Najbardziej (-43 proc.) na popularności straciły debety w koncie. Banki w Polsce udzieliły też Ukraińcom mniej kredytów hipotecznych (-9 proc.) oraz wydały im mniej kart kredytowych (-14 proc.).
Spłacalność kredytów przez Ukraińców i Polaków
Jak spłacane są kredyty dla Ukraińców? Okazuje się, że dużo lepiej niż te udzielone polskim klientom.
Największą różnicę widać w przypadku pożyczek pozabankowych. Trwające dłużej niż 90 dni opóźnienie w spłacie tych zobowiązań dotyczy 21,2 proc. umów zawartych przez Polaków. W grupie klientów z Ukrainy wskaźnik ten wynosi 8,1 proc.
Zauważalnie lepszą rzetelnością płatniczą niż rodzimi klienci Ukraińcy wykazują się również w przypadku kredytów ratalnych (3,7 vs 7 proc.) i kredytów mieszkaniowych (0,7 vs 3,3 proc.).
Natomiast spłacalność kredytów gotówkowych jest praktycznie taka sama. Przeterminowane zaległości Ukraińców dotyczą 10,8 wartości portfela, a Polaków – 11,1 proc.